De wereldwijde ontbossing

Aardrijkskunde

INLEIDING

Een Webquest is een ontdekkingsreis voor leerlingen, daarmee bedoelen we jou en je team. Jij bent de gids! Jij beslist waar je resultaten wilt zoeken en hoe je de gevonden feiten beoordeelt. Bedenk daarbij: vaak is meer dan één antwoord per vraag goed.

In deze Webquest gaan we in op de wereldwijde ontbossing, ofwel de ecologische ramp die het gevolg zal zijn van de verdwijning van het tropisch regenwoud, zoals de uitroeiing van zeldzame planten en dieren en van de luchtkwaliteit in ontwikkelde landen: luchtvervuiling verkort het leven van mensen!

Je hebt vast op TV gezien of in het nieuws gelezen dat de laatste jaren grote delen van de oerwouden zijn gekapt of verbrand. Dat laatste is vaak het gevolg van natuurrampen die zelf weer te maken zouden hebben met klimaatverandering. Op TV, in de online nieuwsmedia en in de dagbladen verschenen dramatische beelden van de gevolgen van die branden: verwoeste huizen, dode of gevluchte dieren, kale en zwartgeblakerde bosgebieden. Deskundigen zeggen dat wereldwijde ontbossing een negatieve invloed zal hebben op het leven op aarde: bedreigde dier- en plantensoorten verliezen hun leefgebied.

TAAK

In deze WebQuest zul je diverse aspecten van de ontbossing onderzoeken; de zoektocht brengt je naar verschillende gebieden over de hele wereld. Het doel is dat je leert over gebeurtenissen die in het verleden hebben plaats gevonden, in het bijzonder hoe ontbossing is begonnen. Uiteraard gaat de meeste aandacht uit naar wat nu gebeurt en in welke mate de bossen zijn verdwenen. Dit gaat je helpen het probleem in haar volle omvang te begrijpen en je moet dan een vraag kunnen beantwoorden als: hoe rampzalig is de ontbossing (of niet) en wie ondervindt de voornaamste gevolgen daarvan?

De risico’s die verbonden zijn aan ontbossing worden nu door een groeiend aantal invloedrijke wetenschappers en politici over de hele wereld onderkend en niet alleen in de hoogontwikkelde landen. We willen dat je je een mening vormt over klimaatverandering en het algemene gevaar voor het leven op aarde als de bossen steeds kleiner worden. Misschien heb je al een mening over deze zaken. In dat geval zijn we benieuwd of jouw mening hetzelfde is gebleven na het doorlopen van deze WebQuest. Wij wensen jou een fijne ontdekkingsreis.

PROCES

De gevolgen van ontbossing.

De voornaamste redenen waarom planten- en diersoorten door ontbossing bedreigd worden

“Groene” politici en beschermers van de natuurlijke leefomgeving zeggen dat we de ontbossing en haar gevolgen onder ogen moeten zien. De acties om gigantische jungle-gebieden te redden, waar zo vele bedreigde dieren- en plantensoorten leven, komen misschien al te laat om sommige iconische diersoorten te redden, zoals:

  • Orang-Oetan
  • Luipaard
  • Braziliaanse reuzenotters
  • Sumatraanse neushoorns
  • Schubdier
  • Aziatische Eenhoorn (Saola)
  • Gouden Leeuwaapje
  • Gorilla,
  • Chimpansee,
  • Harpij Adelaar
  • Vergiftigede Pijl Kikker
  • Bengaalse Tijger
  • Drieteen-luiaard
  • Hyacinthara
  • Toekan
  • (en vele andere diersoorten)

Het dreigende uitsterven van de genoemde dieren wordt veroorzaakt door verschillende omstandigheden en ontwikkelingen, die uitmonden in de vernietiging van de benodigde ecosystemen.

  1. Beperkte genetische variatie
  2. Beperkt vermogen tot (geografische) verspreiding
  3. (Milieu)vervuiling
  4. Noodzaak van een groot leefgebied
  5. Jagen en vissen
  6. Geconcentreerde populatie
  7. Introductie van exotische soorten (die de oorspronkelijke soorten verdringen)
  8. Migratie over grote afstanden

https://edition.cnn.com/2020/12/01/americas/deforestation-brazil-amazon-bolsonaro-intl/index.html Deforestation

De Ontbossing in het Braziliaanse Amazone gebied steeg tot een 12-jarig hoogtepunt in het jaar van Augustus 2019 tot Juli 2020, volgens het nationale instituut voor Ruimteonderzoek (INPE).

Over that In dat tijdsbestek werden 11,088 vierkante kilometers verwoest – een stijging van 9.5% ten opzichte van het jaar daarvoor en het hoogste niveau van verwoesting sinds 2008, volgens INPE in een nieuwsconferentie ter gelegenheid van het vrijgeven van hun jaarlijkse gegevens. Ter vergelijking: het totale oppervlak van Nederland is 41.543 km². Dat betekent dat in Brazilië een gebied ter grootte van een kwart van het Nederlandse oppervlak is ontbost binnen één jaar. 

De ontbossing is versneld sinds president Jair Bolsonaro aan de macht kwam in januari 2019.

Het lijkt onvoorstelbaar dat de ontbossing vóór de Middeleeuwen een probleem is geweest: waarschijnlijk was dat niet het geval.

 

  1. Waarom is ontbossing in onze huidige tijd een probleem? Noem enkele directe en indirecte gevolgen.

 

Je volgende taak is redenen te vinden waarom bosgebieden verdwijnen:

  1. Tot aan de Middeleeuwen vond ontbossing plaats met een doel: leg uit waarom ontbossing nuttig was in die tijden.

  2. Juist in Nederland hadden de mensen succes met het ”omtoveren” van gebieden van non-productief in landbouwgrond (en we bedoelen niet de bossen!). Welk soort oppervlak veranderden de Nederlanders in landbouwgebied?

  3. Nieuws websites en kranten publiceerden in januari 2021 een verhaal over ontbossing: ze noemden de voornaamste redenen waarom dit gebeurde. Je ziet hier enkele links naar internetpagina’s: bekijk ze aandachtig en noem de belangrijkste redenen voor het veranderen van de oorspronkelijke staat van het land:

Vergelijk de genoemde nieuwsbronnen:

    1. Zijn ze het eens over de belangrijkste reden voor ontbossing? Welke reden is dat?
      Het artikel in Trouw zegt: “De Europese vraag naar meer ruimte voor landbouw is hierin de grote boosdoener.” Bedoelt de schrijver dat ontbossing voornamelijk in Europa voorkomt?
    2. Noem enkele belangrijke gebieden verspreid over de gehele wereld waar ontbossing plaats vindt.
    3. Kende jij een van deze informatiebronnen voordat je aan deze Webquest begon? Wat is de (algemene) nieuwsbron die jij het meest gebruikt?
  1. In de laatste jaren hebben vele grote branden bijgedragen aan de vernietiging van bossen:
    1. Waar is dit gebeurd? Noem tenminste 2 belangrijke landen .
    2. Welke oorzaken werden genoemd?
    3. Hoe reageerden mensen en autoriteiten in andere landen?
    4. Zoek foto’s van de branden en vertel in je eigen woorden wat daarop te zien is..
  2. Soms leidt het nieuws tot enorme overdrijvingen of “fake news” (= nepnieuws, zoals sommigen dat tegenwoordig noemen). Bekijk de internetpagina in de link hierbeneden en kies het meest schadelijke onjuiste nieuws item (volgens jou). Leg uit zo goed als je kunt waarom jij denkt dat dit nieuws schadelijker is dan de andere items:
    https://factory.fhj.nl/bosbranden-in-australie-dit-is-wat-er-niet-klopte-op-jouw-tijdlijn/
  3. Wat staat bij jou bovenaan als het meest zorgelijke van al het nieuws over de natuurbranden over de hele wereld in 2020?

Figure 1: Bush fire at Captain Creek central Queensland Australia..JPG

  1. Kijk terug in de lijst van bedreigde diersoorten: neem er vijf en noem de landen waar ze leven; zoek uit voor welke producten de bossen daar gekapt worden. Gebeurt dat altijd om landbouwgrond vrij te maken?

Bossen bieden leefruimte aan dieren, hoewel sommige ook prima kunnen overleven in onze steden. De verdwijning van de bossen ontneemt niet alleen leefruimte aan dieren en planten, maar de gevolgen van dat proces kunnen ook het menselijk leven in gevaar brengen.

  1. Kijk goed naar de twee plaatjes hierbeneden: wat is daar aan de hand?

Source: https://www.alpenweerman.nl/bosbranden-australie-satellietbeelden-tonen-droogte-en-verwoesting

Note: The image above is moving: this function will be lost when the material is printed!  

  1. Wat is volgens jou het belangrijkste en meest beangstigende gevolg van de ontbossing? Is er een manier om het menselijk leven te beschermen tegen de gevolgen van de ontbossing?
  2. Ontbossing wordt in verband gebracht met het proces van temperatuurstijging in de wereld. Doe je eigen (kleine) onderzoek en maak een verslag van hoe de ontbossing bijdraagt aan de opwarming van de aarde, ofwel klimaatverandering.
  3. Ken jij een initiatief waarbij geprobeerd wordt de opwarming van de aarde te compenseren door het behoud en vergroten van bossen met nieuwe aanplant? Zo niet, zoek dan op het internet naar 1 of meer initiatieven en beschrijf hoe zij werken.
  4. Wat is jouw favoriete dier onder de bedreigde soorten? Je hoeft je keuze niet te beperken tot de lijst de we hierboven hebben getoond. Presenter jouw dier in een korte spreekbeurt en vertel waarom het dier bedreigd wordt met uitsterven.

Pas op: de volgende opdracht lijkt misschien eenvoudig op het eerste gezicht, maar is dat niet!

De klas wordt verdeeld in vijf groepen van 4-6 personen, afhankelijk van het totaal aantal leerlingen. De vierde groep kan groter zijn (zie beneden).

Het klaslokaal wordt een rechtszaal! We voeren een rechtszaak met als doel enkele mensen te veroordelen die verantwoordelijk zijn voor de ontbossing en de negatieve gevolgen daarvan.

Elke groep moet tenminste een PC met internet toegang ter beschikking hebben, zodat ze informatie kunnen opzoeken en argumenten controleren die van belang zijn in dit proces.

In de eerste groep, spelen 2 personen de rol van verdachten of beklaagden: dat kunnen toplieden van bedrijven zijn die verantwoordelijk gesteld worden voor een heftige vorm van ontbossing. Deze twee worden ondersteund door de anderen in de groep die de rol van advocaten vervullen: zij geven redenen die de verdediging vrij zouden pleiten. Eerste taak: zoek naar een bestaand bedrijf in een bosrijk gebied dat de natuurlijke gebieden nodig heeft voor haar productie (denk aan landbouwbedrijven). Tweede taak: stel argumenten op waarom dat werk geen schade aan de natuur toebrengt.

De tweede groep bestaat uit 2 openbare aanklagers die de beklaagden beschuldigen: zij stellen dat de activiteiten van het bedrijf bijdragen aan de wereldwijde klimaatverandering die ernstige negatieve gevolgen zal hebben. Ook de aanklagers worden ondersteund door 1 of 2 collega’s, assistent advocaten die op zoek gaan naar argumenten die de aanklacht ondersteunen. Eerste taak: zoek naar informatie over het gekozen bedrijf in relatie tot haar werk in bosrijke gebieden. Tweede taak: bedenk een straf (gevangenis, schadevergoeding, beëindiging van het bedrijf) en beargumenteer welke straf passend is.

De derde groep bestaat uit uit de rechter (voorzitter van rechtbank) en 1 of 2 assistent rechters: zij noteren alle argumenten en laten de deelnemers weten hoe zijn tegen de gegeven argumenten aankijken. Aanklagers en advocaten van de verdediging kunnen hun argumenten uitbreiden of aanpassen; ze zullen de in een tweede ronde presenteren. Er zijn niet meer dan 2 ronden voor het presenteren van aanklachten en pleidooien.

De vierde groep wordt gevormd door de jury (die kan bestaan uit dat aantal leerlingen dat in de situatie van pas komt (de hele klas moet mee kunnen doen!): Zij horen alle argumenten en bespreken de geldigheid en waarde ervan, terwijl alle andere aanwezigen toehoren (zonder dat zij de mogelijkheid hebben om zich met die discussie te bemoeien of hun voorafgaande stellingen te herzien. de jury probeert een beslissing te nemen over de schuld van de beklaagden. Het is de expliciete taak van rechters om de jury naar een besluit te begeleiden.

 

De vijfde groep bestaat uit een speciale soort publiek in de rechtbank: de reporters ofwel de verslaggevers. Deze groep zal over de voortgang van het proces berichten. De functie van deze verslaggevers is enigszins vergelijkbaar met die van de griffier zoals afgebeeld in het plaatje hiernaast: de griffier registreert voor de rechtbank zelf hoe het proces verloopt, terwijl de verslaggever voor net publiek buiten de zaal schrijft. Een griffier wordt geacht objectief te zijn, terwijl de verslaggever meningen kan weergeven, die zijn/haar publiek zullen verwelkomen.

Echter in deze situatie moeten ook de andere groepen akkoord gaan met de inhoud van het verslag: zij kunnen verlangen dat de verslaggever de tekst van het verslag aanpast.

Eén lid van de groep legt de voortgang van het proces vast op video: de opnamen kunnen gebruikt voor als bewijs tijdens de uiteindelijke beoordeling van de beklaagde: is hij of zij schuldig of niet?

Let op: de conclusies van de rechtbank hoeven niet duidelijk of ‘rechtvaardig’ te zijn: de enige taak voor de pers is om correct te rapporteren wat de deelnemers aan de rechtszaak hebben gezegd en wat de conclusie van de jury is, of de verslaggevers het ermee eens zijn of niet. Ze moeten juist hun eigen menig aan de kant schuiven en alleen rapporteren wat er werkelijk is gebeurd.

Nadat de rechtszaak is beëindigd, buigt de hele klas zich over de voortgang van het proces; ze proberen een gezamenlijke conclusie over de zaak te bereiken en hun oordeel kan verschillen van het vonnis van de jury. Gedurende deze discussie kan de voortgang van de rechtszaak opnieuw beoordeeld worden op basis van aanvullende argumenten, video bewijs of informatie van het internet en andere bronnen.

De voornaamste (morele) kwestie is: garandeert een rechtszaak een rechtvaardige uitkomst?

BRONNEN

Al jouw bronnen kunnen op het internet gebaseerd zijn: websites, sociale media, Wikipedia en andere online vindplaatsen waar informatie beschikbaar is. Je kunt ook meer traditionele bronnen voor informatie gebruiken: kranten, boeken en documenten in de bibliotheek in jouw woonplaats of school, of waar je die maar kunt vinden (bladen van jouw ouders thuis).

Controleer jouw informatiebronnen: vooral nieuwsmedia kunnen ‘gekleurde’ informatie plaatsen die hun eigenaren en adverteerders welgevallig is. Dat geldt ook voor andere media: sommige zijn bevooroordeeld vanwege persoonlijke voorkeuren van de schrijvers/journalisten: misschien willen ze een bepaalde persoon (acteur, musicus, sportheld) in een gunstig daglicht plaatsen en is men daarom geneigd in een belangenconflict hun kant te kiezen.

Welke ook jouw bron van informatie is, noem deze. Je hoeft niet objectief te zijn, ook al zou dat worden gewaardeerd! Alles wat je zegt, is prima, als jouw redenering en de informatie die je hebt gebruikt maar inzichtelijk (transparant) is. Anderen moeten in staat zijn om jouw bevindingen na te lopen en controleren. Dat is de basis van de wetenschap: gegevens en redeneringen moeten transparant zijn.

Op dat punt scheiden de wegen van de wetenschap en journalistiek …

CONCLUSIE

Wat heb je geleerd over de bossen op onze wereld en de bedreigingen van flora en fauna? Wat weet je nu van klimaatverandering en het verband met ontbossing? Heeft deze Webquest jouw ideeën en kennis over ontbossing en de opwarming van de aarde veranderd?

Nadat je aan deze opdrachten hebt gewerkt: welke kennis of meningen neem je mee? Wat moet volgens jou aan de ontbossing worden gedaan? Dee jij de zorgen van degenen die de natuur en vooral de bossen willen beschermen?

Jouw resultaten waarderen

 

beginner

niet slecht

goed

perfect

Opdracht 1: wat is ontbossing?

Antwoorden op vragen


max .. punten

Het lijkt alsof je nauwelijks aan de vragen hebt gewerkt. Je gaf weinig achterliggende informatie met minimale uitleg over wat ontbossing inhoudt. Als mensen niets wisten over ontbossing, zouden ze met jouw antwoorden niet veel wijzer zijn geworden.

Je hebt wel enige informatie verzameld, maar het is duidelijk dat je niet veel hebt geleerd over ontbossing, hoewel er heel veel informatie over is op het internet.

Het is een begin, maar je kunt jezelf verbeteren door te streven naar complete antwoorden.

Je hebt behoorlijk hard gewerkt om informatie te vergaren en de informatie over ontbossing plus het belang voor de betrokkenen die je gevonden hebt, is zeker interessant Je hebt goed gebruik gemaakt van het internet. Dit was een goede start, maar de informatie die je geeft, kun je no verbeteren.

Jouw werk is een goed voorbeeld van hoe je informatie verzamelt en presenteert. Je laat zien dat je weet hoe je media, zoals het internet, als bron van informatie moet gebruiken.

Dit benadert perfectie: het is moeilijk om aan te geven hoe je jouw werk nog kunt verbeteren.

Opdracht 2: effecten en gevolgen van ontbossing


Antwoorden op vragen


max .. punten

Het lijkt alsof je weinig moeite hebt gedaan: je noemt nauwelijks enige ernstige gevolgen van de voortgaande ontbossing.

Daarnaast heb je niet veel gezegd over wat er gedaan kan worden om negatieve gevolgen van ontbossing te verminderen of onder controle te houden.

Je hebt goede pogingen gedaan en het is gelukt om enkele gevolgen van ontbossing te benoemen. Je wist feiten over verdwijnende bossen te benoemen: een goede start, maar je kunt echt nog veel verbeteren.

Je hebt behoorlijk hard gewerkt om informatie te vergaren en je kon uitleggen waarom bossen vernietigen of vervangen. Ook heb je tegenstand tegen ontbossing goed beschreven en de vele redenen om de natuur te beschermen.

Jouw werk is een goed voorbeeld hoe de complexe gegevens uit verschillende bronnen gepresenteerd moeten worden.

Je hebt het verband tussen krimpende bosgebieden, stijgende temperaturen en het uitsterven van meerdere diersoorten laten zien.

Dit is bijna perfect!

Opdracht 3: Court Game

Antwoorden op vragen en argumentatie


max .. punten

Je hebt weinig bijgedragen aan het werk van de groep om de rechtszaak tegen ontbossing voor te bereiden. We betwijfelen of je weet wat de gevolgen van ontbossing kunnen zijn voor het leven op aarde.

Je hebt enkele kleine, maar nuttige bijdragen aan het groepswerk geleverd, o.a. voor de discussies in de rechtszaak met betrekking tot de oorzaken en gevolgen van ontbossing. Het is een goed begin, maar verdere verbetering is mogelijk.

Je hebt uitgebreide en goede bijdragen geleverd aan het groepswerk ter voorbereiding van de rechtszaak, zoals de argumenten over oorzaken en gevolgen van ontbossing. Dit was een goede start, maar verdere verbetering is mogelijk.

Je hebt de beste en meet uitgebreide bijdragen geleverd aan de discussies in de rechtszaal, inclusief argumenten betreffende de oorzaken en gevolgen van ontbossing. Je hebt de risico’s van ontbossing goed laten zien. Dit is bijna perfect!.

Jouw leerverslag:

 

Argumenten voor jouw pesoonlijke resultaten

 

max .. punten

De argumenten voor jouw persoonlijke resultaten waren niet duidelijk: je gaf eenvoudige stellingen die weinig samenhang vertoonden Er is serieuze twijfel of je veel hebt geleerd.

De argumenten voor jouw persoonlijke resultaten en  successen zijn niet erg samenhangend. Maar je was tenminste in staat om er enkele te noemen.

Het is een goed begin, maar verbetering is mogelijk.

De beschrijving van jouw persoonlijke vordering en resultaten was begrijpelijk en samenhangend. Je hebt dingen benoemd die je hebt geleerd en wat dat voor jou betekent.

Een goede start!

De beredenering van jouw leerproces en resultaten was compleet en helder. Je liet duidelijk zien wat je hebt geleerd over het onderwerp en over jezelf als lerende! Dat is exact wat we wilden.

Opmerkingen voor de leraar

Deze Webquest is geschikt voor groepswerk in de klas of voor individueel werk in een online leeromgeving (afstandsonderwijs). Online kunnen de leerlingen ook weer individueel werken of in groepjes. In het laatste geval moeten ze over moderne communicatiemiddelen beschikken, zoals software voor online-overleg (bijvoorbeeld Skype, Zoom of Webex), om efficiënt te kunnen samenwerken. Bij afstandsonderwijs is het rechtbankspel wellicht lastig vorm te geven, maar moderne technologie zou ook hier uitkomst kunnen bieden. Daarnaast moet de evaluatie extra aandacht krijgen. In ieder geval zal online communicatie tussen leraar en leerling(en) nodig zijn voor vragen en toelichtingen.

De inleiding is vrij lang omdat deze informatie het enige is wat leerlingen online en op afstand vooraf zullen krijgen; daarna beginnen ze aan de Webquest die nieuwe informatie oplevert. In de klas kan de leraar het onderwerp “Ontbossing en klimaatverandering” introduceren op de manier die hij/zij het beste vindt; de opdrachten voor de leerlingen blijven gelijk.

Veel vragen en opdrachten zullen niet leiden naar een direct en absoluut waar antwoord. Een van de belangrijkste leerdoelen voor de leerlingen is dat ze zoekstrategieën ontwikkelen om zelf informatie te vinden en te beoordelen. De weg die naar een resultaat leidt, is even belangrijk als het resultaat zelf.

Het is belangrijk dat leerlingen zich bewust zijn van de meningsverschillen in onze samenleving over ontbossing en hoe we daar mee om gaan, ongetwijfeld hebben ze gehoord van bosbranden in diverse landen, die een gevaar voor personen, dieren en planten opleveren: Kennis van wat de wereld te wachten staat, is belangrijk voor de eigen ontwikkeling van de leerlingen. Voor sommige leerlingen kan deze Webquest het startsein zijn voor het ontwikkelen van een eigen mening over dit onderwerp. Als dat gebeurt, is een belangrijk doel bereikt!

Het vergelijken en bespreken van de antwoorden die leerlingen gevonden hebben, zowel in de klas als online (d.m.v. web-conferentie) is een belangrijk aspect van elke Webquest die in het project sCOOL-IT wordt geproduceerd.

Sommige voetnoten zijn bedoeld om leerlingen te helpen antwoorden te vinden, maar andere voetnoten verklappen het resultaat van de zoektocht naar informatie die de leerlingen moeten ondernemen. Leraren moeten erop letten dat ze zulke voetnoten verwijderen voordat ze deze Webquest aan de leerlingen voorleggen. Dat geldt voor de voetnoten 1 en 2 in deze Webquest.

Gesubsidieerd door

De steun van de Europese Commissie voor de productie van deze publicatie houdt geen goedkeuring van de inhoud in. De inhoud geeft de standpunten van de auteurs weer en de Commissie kan niet aansprakelijk worden gesteld voor het gebruik dat eventueel wordt gemaakt van de daarin opgenomen informatie.

Praat tegen ons

t: +357 2466 40 40
f: +357 2465 00 90
escool.it@scool-it.eu

Gesubsidieerd door

De steun van de Europese Commissie voor de productie van deze publicatie houdt geen goedkeuring van de inhoud in. De inhoud geeft de standpunten van de auteurs weer en de Commissie kan niet aansprakelijk worden gesteld voor het gebruik dat eventueel wordt gemaakt van de daarin opgenomen informatie.

Praat tegen ons

t: +357 2466 40 40
f: +357 2465 00 90
escool.it@scool-it.eu

Gesubsidieerd door

De steun van de Europese Commissie voor de productie van deze publicatie houdt geen goedkeuring van de inhoud in. De inhoud geeft de standpunten van de auteurs weer en de Commissie kan niet aansprakelijk worden gesteld voor het gebruik dat eventueel wordt gemaakt van de daarin opgenomen informatie.

Praat tegen ons

t: +357 2466 40 40
f: +357 2465 00 90
escool.it@scool-it.eu

©2019 sCOOL-IT. All Rights Reserved.
Designed & Developed by PCX Management

Ga naar de inhoud